Intelligent Accountability, David Didau (2020)

Erik Ex

Een vraag die mij al lang bezighoudt: hoe kunnen we aan de ene kant leraren beter maken, terwijl ze specialisten zijn in hun vak en ze zelf hun leerlingen het beste kennen?

Moeten we dan maar zeggen: laat de leraar zijn gang gaan, want we kunnen niet weten wat werkt? Maar wat als het duidelijk helemaal mis gaat in een klas? Wat als een leraar methoden blijven gebruiken die geen uitwerking lijken te hebben?

📘 Didau presenteert in zijn boek het concept 'intelligente verantwoording'.

Wat is dat precies? Allereerst roept hij op tot bescheidenheid. We kunnen nooit met zekerheid zeggen wat een goede of slechte les precies is. Lesgeven is een uiterst complexe activiteit met veel verschillende doelen. Wees voorzichtig met top down beslissingen.

📊 Uit onderzoek blijkt dat alle gereedschappen die we hebben om leraren te beoordelen (observatie - zeker observatielijsten -, toets/examen-resultaten, leerlingenquêtes) om verschillende redenen onbetrouwbaar zijn (deeply flawed schrijft Didau).

Het tweede hoofdstuk is het meest interessante en gaat over het deficit tegenover het surplus model. In het deficit model ga je ervan uit dat leraren iets verkeerd doen en dat het doel van een schoolleider moet zijn om leraren beter te maken.

In het surplus model ga je ervan uit dat er iets niet klopt in de school of in het systeem waardoor de leraar zijn werk niet goed kan doen. Als schoolleider moet je vooral uitzoeken wat dit obstakel is en daarmee aan de slag gaan.

🔍 Leraren verdienen het om vertrouwen te krijgen in hun werk en dus een zekere autonomie. Maar bij intelligente verantwoording gaat het erom dat een leraar deze autonomie verdient.

🔎 Hoe doe je verantwoording in het onderwijs goed volgens Didau?
- Kondig aan dat leraren soms verantwoording moeten afleggen. Kondig lesbezoeken aan, maak duidelijk dat examenresultaten worden besproken. Zomaar binnenlopen bij een les kan het idee geven dat je op zoek bent naar fouten.
- Wees niet te expliciet over wat precies een goede les is. Dat leidt tot het kopiëren van activiteiten in plaats van goed doordacht onderwijs. Didau noemt hier hoe formatief toetsen in veel scholen is ingevoerd. Leraren kopieerden 'trucjes' omdat schoolleiders met afvinklijstjes klaar zaten.
- Heb vertrouwen in goede intenties van de leraar. Zoek uit waarom een leraar iets doet door vragen te stellen.

💡 Wat ik meeneem van dit boek? In Engeland zijn er duidelijk strakkere richtlijnen dan die ik ervaar. Schriften worden bijvoorbeeld door de schoolleiding onaangekondigd gecontroleerd.

Ik zie aspecten van het deficit-model nog wel eens opduiken hier, evenals afvinklijsten die zouden moeten kunnen meten of een les goed is. Leraren moeten zoveel mogelijk ondersteund worden. Dat kan het beste door sectiegenoten gebeuren en niet door schoolleiders.

🎯 Een mooie suggestie van Didau: neem als schoolleider een les over van een leraar zodat hij/zij een andere leraar kan observeren.