William Shakespeare over vluchtelingen: ‘Waarheen zou u gaan?’  

Bijlage bij Sakespeare's rusteloze wereld.

De Standaard 15.03.2016: Yasmine Sadri

 
Er verschijnt binnenkort een stuk van William Shakespeare over vluchtelingen online. Daar zal de British Library voor zorgen naar aanleiding van een tentoonstelling.

Het laatste met de hand geschreven toneelstuk van William Shakespeare wordt weldra door de British Library, de nationale bibliotheek van het Verenigd Koninkrijk, online gepubliceerd.

'Gigantische onmenselijkheid'

Het stuk, ‘The Book of Sir Thomas More’, is bijzonder actueel, gezien de huidige Europese migratiecrisis. Sir Thomas More, een staatsman uit de zestiende eeuw, houdt in het stuk een hartstochtelijk pleidooi voor een menselijke behandeling van vluchtelingen.

De krachtige scène bestaat uit More die antimigrantenrelschoppers uit Londen uitdaagt. Het werd geschreven in een periode van verhoogde spanningen over het aantal Franse protestanten (Hugenoten) dat hun toevlucht zocht in de Britse hoofdstad.

‘Het is echt een bewogen stuk retoriek,’ zegt Zoe Wilcox, beheerder van de bibliotheek. ‘Ook frappant en triest om te zien hoe relevant het is in het huidige Europa.’

‘Fundamenteel gaat het over empathie. More roept de massa op om empathie te vertonen voor de immigranten, of vreemdelingen, zoals ze in de tekst genoemd worden. Hij vraagt de opstandelingen om zich in te beelden hoe het zou zijn als zij naar Europa zouden gaan, naar Spanje of naar Portugal bijvoorbeeld. Dan zouden ook zij vreemdelingen zijn. Hij pleit tegen wat hij de ‘gigantische onmenselijkheid’ noemt.

'U zult maar altijd een vreemdeling zijn.'

Het originele stuk werd geschreven in 1600. Het werd niet opgevoerd uit angst dat het onrust zou aansporen. Shakespeare was een van de schrijvers die gevraagd werd om het stuk te herwerken. Het is zijn bijdrage die het meest opmerkelijk is.

Zo schrijft hij: “U zult vreemdelingen neerhalen, / Hen doden, hun keel oversnijden, hun huizen bezitten.../ Helaas, helaas! Zeg nu de Koning.../ als hij u zou verbannen: waarheen zou u gaan? / welk land, door de aard van uw fout / moet u een veilige haven bieden? Gaat u naar Frankrijk of Vlaanderen, / naar eender welke Duitse provincie, Spanje of Portugal, / Neen, eender waar hangt niet vast aan Engeland / U zult maar altijd een vreemdeling zijn.
Het manuscript wordt beschermd en gedigitaliseerd en is te zien op de ‘Shakespeare in 10 Stukken’ tentoonstelling. Die opende op 15 april 2016 in de British Library.