Overzicht (na)scholingen en conferenties

- Docentendag Geschiedenis Noordhoff Uitgevers, 25 januari 2019

- Conferentie over nieuwe historische contexten havo in Utrecht, 8 februari 2019

- Cursusdag Actief Historisch Denken, 12 februari 2019, Jan de Vries

- Nascholing Middeleeuwen van SAGA, 15 februari 2019 Dominicanenklooster Zwolle

- Nascholing Middeleeuwen van SAGA, 22 februari 2019 Museum Het Valkhof Nijmegen

- Studiereis Theresiënstadt, 28 februari – zondag 3 maart 2019

- Cursusdag Oral History, 12 maart 2019, Marloes Hülsken

- Vijfde Nationale Geschiedenisonderwijscongres, 15 maart 2019

- Collegedag Gouden Eeuw, 18 maart 2019

- Conferentie over nieuwe historische contexten vwo in Utrecht, 29 maart 2019

- Educatieve studiereis Berlijn, 2 t/m 7 mei 2019

- Cursusdag Omstreden Geschiedenis, 11 juni 2019, Marc van Berkel

- Historicidagen Groningen, 22-24 augustus 2019 

Geschiedenisexamen vmbo, havo en vwo 2018

De (voorlopige) resultaten van scholen op het examen 2018 zijn bekend. Reden om eens een paar cijfers op een rijtje te zetten. Wat we natuurlijk al lang wisten wordt weer eens bevestigd: Het is zeer moeilijk, zo niet onmogelijk om voor het centraal examen geschiedenis vwo een hoog cijfer (>8,0) te halen.  Voor het vak wiskunde B is dat duidelijk eenvoudiger. Bovendien halen leerlingen voor dat vak gemiddeld op centraal examen een hoger cijfer dan voor het schoolexamen. Voor geschiedenis gemiddeld 0,3 punten lager. 

Dit zijn de cijfers voor het havo-examen.

Dit zijn de cijfers voor het vmbo-tl examen.

Actief zelfstandig lezen geschiedenis (en aardrijkskunde)

Onlangs is het NRO-project 'Gazelle' (gemotiveerd en actief zelfstandig lezen) afgerond. In dit project is door onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen onderzocht hoe het begrijpend lezen van brugklassers bij de vakken geschiedenis en aardrijkskunde gestimuleerd kan worden. Dit gebeurde met behulp van het digitale programma Gazelle, dat leerlingen teksten bood met ondersteunende hints. In totaal hebben 13 brugklassen en 9 geschiedenisdocenten uit het noorden van Nederland deelgenomen aan dit onderzoek. Een van de belangrijkste resultaten was dat de aanvankelijk zwakke lezers het meeste baat hadden bij deze digitale oefening: zij scoorden na zes weken gemiddeld net zo hoog als de gemiddeld presterende lezers.

Nu het onderzoek is afgerond, wordt het programma beschikbaar gemaakt voor geïnteresseerde scholen. Op 6 maart 2019 organiseren wij een studiedag in Utrecht om schoolleiders en docenten te informeren over de uitkomsten van het onderzoek en om hen kennis te laten maken met de mogelijkheden van het programma (zie uitnodiging in de bijlage). Gazelle kan namelijk door docenten ingevuld worden met eigen materiaal, zodat ieder het programma op zijn of haar eigen manier kan gebruiken. Iedereen die geïnteresseerd is in het stimuleren van begrijpend lezen is van harte uitgenodigd.
Meer informatie   

Conferentie Gamedidactiek

Op 23 januari 2019 organiseert de Hogeschool Utrecht weer de jaarlijkse Conferentie Gamedidactiek.
De conferentie is een spin-off van de minor “Vernieuwend leren met ICT en Games” en wordt georganiseerd in samenwerking met de landelijke vereniging voor Simulation en Gaming (Saganet).
Het is een conferentie vóór en dóór onderwijsprofessionals, waar het gaat om
• de verbinding tussen spel en leren
• de toegevoegde waarden van games en spel in de les
• het delen van veel voorbeelden van succesvolle toepassingen 

De eerste priesteres

18 januari verschijnt de (pre)historische roman De eerste priesteres van historicus en romanschrijver Jacqueline Zirkzee. ‘De geschiedenis begint met de Sumeriërs,’ leerde Jacqueline Zirkzee tijdens haar studie. Dat bleek een leugen. Lang vóór de eerste tempelsteden ontwikkelde zich in Mesopotamië een bijzondere cultuur. Raadselachtige archeologische vondsten brachten de auteur op het spoor van een veel ouder, vergeten tijdperk. Verlengde schedels, merkwaardige beeldjes en een heiligdom op een heuvel van 7500 jaar oud inspireerden haar tot een verhaal over onze vroegste voorouders.

De eerste priesteres is een avontuurlijk verhaal dat zich afspeelt in het Tweestromenland van 5500 voor onze jaartelling. In de periode tussen de vroegste landbouwers en de eerste steden verscheen in Eridu, vlak bij Ur, het eerste heiligdom. Maar wat ging daaraan vooraf?

De eerste priesteres, roman, 372 pagina’s, auteur Jacqueline Zirkzee, ISBN 978-94-92883-48-3, € 15,- Vanaf 18 januari verkrijgbaar bij alle (online) boekhandels.

Zie ook dit artikel over het boek. 

Causaliteit

Waarmee start je een thema als de Eerste Wereldoorlog? Met de oorzaken natuurlijk. Logisch, toch? Het zoeken naar verklaringen voor historische gebeurtenissen behoort immers tot de kerntaken van de historicus. Maar hoe realistisch is het voor leerlingen van een tweede of derde klas in het voortgezet onderwijs om zich te verdiepen in de oorzaken van historische gebeurtenissen? En wat moeten zij dan kennen en kunnen? Daarover gaat dit artikel op Histoforum.  

Avond ‘verzwegen geschiedenis’ van de VGN

Woensdag 6 februari vindt er een nieuwe bijeenkomst van de commissie wereldgeschiedenis van de Vereniging voor Geschiedenisdocenten Nederland (VGN) plaats. Het thema van de avond is ‘Verzwegen Geschiedenis’ en wordt gevuld door de volgende sprekers:
Miguel Heilbron is mede-oprichter van de Black Archives en initiatiefnemer van de serie ‘verzwegen geschiedenis’ van De Correspondent. Hij gaat vertellen over de motivatie achter deze initiatieven en aantonen hoe je er je voordeel mee kan doen in de geschiedenisles.
Professor Fridus Steijlen is hoogleraar Molukse geschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij gaat uitleggen hoe onze omgang met de Molukse geschiedenis in een wereldhistorisch perspectief past.
Spreker Raki Ap, initiatiefnemer van de Free West Papua Campaign, legt uit hoe de gebeurtenissen en beloftes uit de koloniale tijd zorgen dat het verleden van Nieuw-Guinea nog altijd niet is afgesloten?

De bijeenkomst is woensdag 6 februari in INBC opleidingsruimte Utrecht, Mariaplaats 3. De inloop met broodmaaltijd is om 18.00 en het programma duurt van 18.30 tot uiterlijk 21.00 uur. Toegang is gratis. Meld je vooraf aan via commissie.wereldgeschiedenis@gmail. com.  

Marx in 34 appjes

Oudhistoricus Jona Lendering gaf een bevriende leerling een cursus marxisme in 34 appjes!

Die Welt en geschiedenis

 De website van Die Welt heeft een onderdeel over geschiedenis met artikelen over allerlei onderwerpen, bijvoorbeeld over de middeleeuwen, W.O. I, W.O.II en de Koude Oorlog. Zie bijvoorbeeld dit artikel  over Maximiliaan I.

Les over data en infographics

Op LessonUp wordt  de werkvorm  Infographics beschreven en geïllustreerd met een voorbeeld over de oude  Romeinen. Een werkvorm die mogelijk ook goed bruikbaar is voor wie werk wil maken van formatieve evaluatie. Hou er wel rekening mee dat het een tijdvragende werkvorm is. Dat hoeft niet erg te zijn als je bedenkt dat leerlingen niet alleen iets leren over de Romeinen, maar ook over het visueel weergeven van data. 

Middeleeuwse non met blauwe tanden werpt nieuw licht op boekproductie

De vondst van deeltjes van de dure kleurstof ultramarijn op de tanden van een skelet van een 1000 jaar geleden gestorven Duitse non, toont volgens wetenschappers aan dat vrouwen een belangrijke rol speelden bij het vervaardigen van boeken. Lang werd gedacht dat alleen monniken boeken schreven of illustreerden en dat vrouwen hier helemaal niet bij betrokken waren.
Lees verder en dit uitgebreidere artikel.

Das Schweigende Klassenzimmer

De film Das Schweigende Klassenzimmer, die op 17 januaru in roulatie gaat, is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Tijdens een bezoek aan een bioscoop in West-Berlijn zien de Oost-Duitse scholieren Theo en Kurt in 1956 schokkende beelden over de Hongaarse opstand in Boedapest. Terug in hun woonplaats Stalinstadt (het tegenwoordige Eisenhüttenstadt) ¬besluiten ze met hun hele klas een gebaar te maken uit solidariteit met de gevallen slachtoffers: tijdens een les houden ze allen een minuut stilte.
Lees hier een (Duitstalige) recensie van de film. 

Balance of terror

Er is steeds minder sprake van een 'balance of terror, meent Andrew F. Krepinevich Jr. in een artikel in Foreign Affairs met als titel The Eroding Balance of Terror: The Decline of Deterrence. Door je te registreren krijg je mondjesmaat gratis toegang tot artiekelen van Foreign Affairs.

Crimes against history

Bij Routledge verscheen Crimes against history van Antoon de Baets, waarin hij ingaat op de censuur waarmee geschiedenis en historici in het verleden te maken hebben gehad. De Baets is bijzonder hoogleraar geschiedenis, ethiek en mensenrechten aangesteld names Euroclio.  

Parijs rond 1900

Een filmpje van ruim 5 minuten met beelden van Parijs rond 1900 met toegevoegd geluid.  

A Photographer’s Quest to Reverse China’s Historical Amnesia

De Chinese regering is bezig een van de meest turbulente hoofdstukken van haar geschiedenis wit te wassen. De fotograaf Li Zhensberg heeft er een missie van gemaakt om de Chinezen aan deze periode te herinneren zegt Amy Qin in dit artikel op de website van The New York Times.

'Animated map' van Nederland

Op YouTube is dit filmpje te zien met een kaart van Nederland van 2000 voor Christus tot nu. De makers zeggen er wel bij dat de kustlijnen voor de periode 500 v. Chr-100 n. Chr. niet geheel juist zijn en dat de plaatsen waar tot 500 stammen woonden een schatting is. Het filmpje duurt ruim acht minuten. Vergelijkbare fimples zijn er ook over de geschiedenis van Europa, bijvoorbeeld deze. 

Een meelijwekkend volk

Recent verscheen het boek Een meelijwekkend volk van Andre Looijenga, een bloemlezing van teksten uit de oudheid en vroege middeleeuwen waarin ‘vreemden’ over Friezen schrijven. Voor het eerst zijn die teksten gezamenlijk in zowel Nederlandse als Friese vertaling gebundeld. De periode is ruim genomen: van de vroegste geschriften waarin melding wordt gemaakt van de continentale kuststrook in Noordwest-Europa, tot de laatste vroegmiddeleeuwse auteurs die zich nog konden verwonderen over schokkende voorbeelden van Friese onaangepastheid.
Lees verder  

De computer en historische verklaringen

Een drietal interessante blogs van de oudhistoricus Jona Lendering over het gebruik van computermodellen om historische ontwikkelingen te verklaren

Open Culture

Open Culture is een website met zeer veel gratis culturele zaken. Bijvoorbeeld 67.000 historische kaarten uit de David Rumsey kaart verzameling en zo'n 1000 schilderijen en tekeningen van Van Gogh..

Hidden women in history

De Australische emeritus hoogleraar Peter McPhee startte een artikelenserie over 'verborgen' vrouwen in de geschiedenis. Onderwerp van zijn eerste artikel is de Belgische Théroigne de Méricourt.  

Eerste vrouwen al in 1708 naar Universiteit van Franeker

Onlangs is in Friesland ontdekt dat al in 1708 twee vrouwen, de zusters Anna Maria Gürtler en Maria Magdalena Gürtler, ingeschreven stonden bij de Franeker Universiteit.

Hector Treub (1856-1920) leidde als eerste hoogleraar Geneeskunde in Nederland vrouwen op in een snijdend specialisme. Maar dat wil niet zeggen dat zij de eerste vrouwelijke 'chirurgen' waren.  

Archeologen vinden tempel van ‘de gevilde god’

Archeologen in Mexico hebben de eerst bekende tempel gevonden die was gewijd aan de Midden-Amerikaanse god Xipe-Totec – ook bekend als ‘de gevilde god’ omdat hij zich kleedde in de gevilde huid van zijn slachtoffers.

Lees verder

Dubbel d

Nabespreking van het tentamen geschiedenis 6 vwo. Hoewel leerlingen geen punten verliezen bij schrijf- en spelfouten, zet ik wel een cirkel om woorden die écht verkeerd zijn geschreven of gebruikt. Een jongen reageert geagiteerd wanneer hij ziet dat ‘zij strijde’ omcirkeld is. Hij antwoordt: „Sjongejonge, ik weet ook wel dat je strijde met dubbel d schrijft”. (Ben de Liema in NRC)

Laatste toevoegingen op Histoforum

De laatste toevoegingen (artikelen, boekbesprekingen enz.) vindt u altijd op deze pagina.