Een schooleigen invulling van de canon 

In een artikel in Trouw (februari 2008) pleitte het PvdA Tweede Kamerlid Pierre Heynen ervoor dat er bij de onderwijskundige invulling van de canon die binnenkort een plaats krijft in de kerndoelen als 'als uitgangspunt ter illustratie' , veel ruimte moet zijn voor de scholen en de docenten. 'Zo kan de canon', zegt hij, 'specifiek in- en aangevuld worden met regionale, locale of andere specifieke vensters'. (1)

Heynen stond in deze opvatting niet alleen.In diverse reacties op de canon, ook van Van Oostrom zelf, wordt het aangemoedigd om met allerlei eigen versies van de canon te komen. Het liefst zag de canon commissie dat er voor het basisonderwijs zelfs voor elke Nederlandse gemeente een lokale canon werd ontworpen. 'Voor de ontwikkeling van historisch besef door middel van het leren ontdekken van het verleden in het heden kan de lokale en regionale schoolomgeving een positieve bijdrage leveren. Via een lokale of regionale canon kunnen die onderwerpen benadrukt worden, die de beleving van de geschiedenis in de eigen omgeving mogelijk maken', aldus de commissie.

In Kleio pleitte collega Marieke Orsel (2) ervoor om leerlingen zelf een canon te laten opstellen, één die voor hen relevant is. Door er samen met andere leerlingen aan te werken ontstaan er niet alleen meer perspectieven op de vaderlandse geschiedenis, maar wordt er ook meer betekenis aan gegeven.

In een reactie op de officiële website van de canon (3) klaagt een andere collega over het geringe aantal canonvensters per tijdvak. Alleen al voor de prehistorie en de oudheid kan ik me wel minstens tien onderwerpen voorstellen, aldus deze collega, die een plaats hadden kunnen krijgen naast de vermelde.

In 2013 maakte ik het digitale instrument 'De tien tijdvakken van... ' , Het aardige van deze digitale canon was dat hij interactief was. Bezoekers konden reageren op elk item. Zo konden medeleerlingen bijvoorbeeld vragen stellen of suggesties ter verbetering doen. Ook konden bezoekers elk item waarderen zodat er per tijdvak uiteindelijk een, door de bezoekers bepaalde, volgorde van belangrijkheid werd aangebracht.

Deze functionaliteiten zitten niet in het instrument van de Canon van Nederland, maar je kunt leerlingen natuurlijk nog steeds te opdracht geven om op elkaars canon te reageren.

Hieronder de oorspronkelijke opdracht die je voor het nieuwe instrument zou moeten aanpassen.

Opdracht voor leerlingen

Maak je eigen canon

Samen met de andere leerlingen van de klas maak je een geschiedenscanon. Deze canon bestaat per tijdvak uit maximaal tien items.

Doe het zo:

* Bedenk samen met een klasgenoot een item (een gebeurtenis, een ontwikkeling of een persoon) die volgens jullie zeker een plaats moet krijgen in een tijdvak.

* Schrijf over dit item een bondige, heldere en duidelijke tekst waarin duidelijk wordt waarom dit item een plaats moet krijgen in de canon.

* Zoek bij het item minimaal twee afbeeldingen die een goede illustratie vormen van het item. Schrijf een korte duidelijke toelichting bij de afbeelding

* Zoek bij het item een kaartje dat voor de bezoeker van de website duidelijk maakt waar het item zich afspeelt of zoek een afbeelding van een kunstwerk dat past bij het item. Maak in een korte toelichting duidelijk waarom dit kunstwerk goed bij het item past.

* Je mag ook een link naar een toepasselijk filmpje opnemen.


Nadat alle groepjes items voor de canon hebben gemaakt kiest de docent de (maximaal) tien items die hij het meest kenmerkend vindt voor het tijdvak. Deze krijgen een plaats op de website voor bezoekers.

* Schrijf nu een reactie op twee canon items. Kies voor een of meer van de volgende drie mogelijkheden:

* Bedenk een of meer vragen waarop de schrijver van het item volgens jou antwoord zou moeten geven om een aspect van het item te verduidelijken of te verhelderen.

* Geef advies op welk punt/welke punten het item verbeterd kan/moet worden.

* Geef commentaar op de keuze van kaarten, afbeeldingen, filmpjes. Maak duidelijk waarom je deze keuze goed vindt of waarom niet.

*  Verbeter tenslotte, op basis van het commentaar van een of meer medeleerlingen, jouw item.

* Tenslotte bekijken jullie elkaars items en beoordelen elk item met een cijfer van één tot vijf. Het item met de hoogste beoordeling komt vervolgens bovenaan te staan.

Noten

1. Pierre Heijnen, lid PvdA-fractie Tweede Kamer in Trouw 8 februari 2008
2. Kleio, nr. 9, september 2008 

Copyright Albert van der Kaap, 2013/2020