Het Wilhelmus is sinds 1932 het volkslied van Nederland en is geschreven tussen 1568 en 1572. De auteur is onbekend. Mogelijk was het Philips van Marnix van St. Allegonde, maar het zou ook  Dirck Volkertsz. Coornhert kunnen zijn geweest of, en dat is de meest recente opvatting, Petrus Datheen.

 
De melodie is afkomstig uit Frankrijk, waar hij door Franse soldaten werd bedacht tijdens de belegering van de stad Chartres door hugenoten onder leiding van de prins van Condé in 1568.

Het Wilhelmus is een naamdicht (acrostychon). Dat wil zeggen dat de eerste letters van elk couplet een naam of woord vormen. In het geval van het Wilhelmus is dit: Willem van Nassov.

Het Wilhelmus bestaat uit 15 coupletten, waarvan dit het eerste is:

Wilhelmus van Nassouwe
ben ik, van Duitsen bloed,
den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood.
Een Prinse van Oranje
ben ik, vrij onverveerd,
den Koning van Hispanje
heb ik altijd geëerd.

Opdracht 1

Heb je de tekst van het Wilhelmus goed gelezen? Een merkwaardige tekst voor het volkslied van Nederland, of toch niet?

In deze opdracht ga je, samen met een of twee klasgenoten, een opstel/essay/betoog schrijven waarin de tekst van het Wilhelmus het uitgangspunt is. Je kunt kiezen uit twee opdrachten:

1. Ik vind dat het Wilhelmus vervangen moet worden door een ander volkslied. In je opstel ga je uitleggen waarom je dat vindt.
2. Ik vind het Wilhelmus een uitstekend volkslied voor Nederland. In je opstel ga je uitleggen waarom je dat vindt.

In werkwijze (rechtermenu) staat een stappenplan om je te helpen informatie te verzamelen voor je opstel.

Lever het opstel/betoog in samen met het commentaar op de tekst van het Wilhelmus, de vragen en de antwoorden daarop. Kijk hier hoe het werk beoordeeld zal worden. Vermeld ook de bronnen die je hebt gebruikt. Dit moet volgens de APA stijl. Hoe dat moet lees je hier.

Opdracht 2

Rond 1815, toen Nederland een Koninkrijk werd, werd dit lied om politieke redenen niet als volkslied uitgekozen. Voor korte tijd benoemde men Wien Neêrlands bloed tot het volkslied.

Bedenk welk politiek bezwaar of welke politieke bezwaren men in 1815 tegen het Wilhelmus als volkslied zou kunnen hebben gehad.

Opdracht 3

Het Wilhelmus is sinds 1932 het officiële volkslied van Nederland.

1. Vanuit het onderwijs kwam er bezwaar, je kunt kinderen de tekst wel leren, werd er gezegd, maar ze zullen die niet begrijpen. Ben jij het hiermee eens?

2. Een deel van de katholieke pers schreef verontwaardigd over 'verkapt Geuzenonderwijs. Het Wilhelmus is een doelbewuste leugen en daarom dient het op onze scholen geweerd te worden, ook als ons volkslied. Zoolang wij geen betere volkslied hebben, zullen wij er geen zingen' (Trouw 31 juli 2013) (zie ook onderstaand krantenbericht).
Verklaar de reactie van sommige katholieken.

Opdracht 4

Ook in onderstaand krantenartikel uit 1934 wordt kritiek geuit op het Wilhelmus.

1. Uit welke politieke hoek komt deze kritiek.

2. Verklaar waarom een van de kinderen de 'Internationale' zong, toen hij de klas uitliep.

Klassikale discussie in de klas over Wien Neerlands bloed

Tot 1932 was 'Wien Neerlands bloed' het volkslied van Nederland. De tekst is gemaakt ter gelegenheid van het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815 door Hendrik Tollens (1780-1856). De muziek is van de Nederlandse componist van Duitse origine Johann Wilhelm Wilms (1772-1847).

Vind je dit een goede tekst voor het Nederlandse volkslied? Waarom wel, waarom niet?

Wien Neêrlands bloed

Nederlands volkslied van 1816-1932.

 Wien Neêrlandsch bloed in de aders vloeit,
Van vreemde smetten vrij,
Wiens hart voor land en koning gloeit,
Verheff' den zang als wij:
Hij stell' met ons, vereend van zin,
Met onbeklemde borst,
Het godgevallig feestlied in
Voor vaderland en vorst.

Klik hier voor alle coupletten van Wien Neêrlands bloed.