Kindersterfte

Wie zich bezig houdt met genealogie wordt, zodra hij terecht komt in de negentiende eeuw, getroffen door het  aantal kinderen dat levenloos geboren wordt of heel erg jong sterft. Bijna even opvallend is dat nieuw geboren kinderen heel vaak dezelfde naam krijgen als een of meer overleden broertjes of zusjes. Voor ons tegenwoordig onvoorstelbaar. Wij benadrukken graag het unieke van ieder kind en sinds enige tijd is het daarom mogelijk een levenloos geboren kind alsnog officieel een naam te te kennen. Voor wie ik lief heb wil ik heten, zegt de dichteres Neeltje Maria Min heel mooi.

Een wel erg triest voorbeeld van een gezin dat zwaar getroffen werd door kindersterfte is dat van Geessien van der Kaap. Geessien werd  op 8 juli 1854 in het Drentse Oudemolen (Vries) geboren als dochter van Willem Harms van der Kaap  Zij trouwde op 4 maart 1875 in Gasselte met de postbode Roelof Schutrup, geboren op 3 maart 1851 in Gieten.  Het echtpaar kreeg acht kinderen, zeker geen groot gezin naar begrippen van die tijd.

Zeven hun kinderen werden nog geen drie maanden oud:
1. Berend Schutrup stierf 33 dagen oud.
2. Aaltje Schutrup stierf 71 dagen oud.
3. Berend Willem stierf 22 dagen oud.
4. Roelofje Schutrup stierf 34 dagen oud.
5. Berend Schutrup stierf 15 dagen oud.
6. Roelofje Schutrup stierf 17 dagen oud.
7. Roelofje Schutrup stierf 52 dagen oud.

Hun enige kind dat niet als baby stierf, Willem Berend Schutrup, geboren op 4 oktober 1879 in Stadskanaal (Onstwedde) stierf op 16 april 1896 in ’s Hertogenbosch. Hij was toen 16 jaar.

Van dit gezin is, uiteraard, geen gezinsfoto bekend. De fotografie  stond nog in de kinderschoenen en was voor eenvoudige mensen als Geessien en Roelof onbetaalbaar. Hetzelfde gold voor het laten maken van een schilderij. Bovendien, het zou een heel beperkt familieportret zijn geworden.

Er is echter een schilderij bekend, van een onbekende kunstenaar, uit 1638 waarop een vergelijkbares situatie is uitgebeeld. Op het moment dat het portret van deze Enkhuizer familie werd gemaakt, waren nog slechts twee van hun kinderen in leven. In drie wiegjes liggen negen dode kindjes. De kinderen met de oogjes open hebben iets langer geleefd dan die met hun ogen dicht.


Mogelijk is dit het gezin van Jan Gerritz. Pan.