Artikelen 2022  

 

Historisch denken en redeneren in examenvragen
In onze lessen willen we leerlingen leren hoe ze historisch kunnen denken en redeneren, toch? En als dat zo is, dan wil je toch ook graag dat leerlingen tijdens het examen kunnen laten zien dat ze dat beheersen. In dit artikel bespreek ik de resultaten op enkele, mooie, vragen uit eerdere examens.

 

Uitgaan van de actualiteit
In Trouw van 14 juni 2022 heeft een leerling van 6 gymnasium kritiek op het curriculum van geschiedenis. In een geglobaliseerde wereld zou er volgens haar meer aandacht moeten zijn voor landen buiten Europa en de VS. Belangrijker is echter is haar pleidooi voor een actueel leerplan. Er is geen of nauwelijks aandacht voor Rusland, terwijl dat toch heel actueel is, waarbij zij uiteraard doelt op de oorlog van dat land tegen Oekraïne. ‘Hoe kunnen wij ons informeren over actuele gebeurtenissen in de wereld, terwijl we niks over de geschiedenis ervan weten?’ Een begrijpelijke reactie, maar ze eindigt haar ingezonden brief met een opmerking die een belangrijk dilemma voor het geschiedenisleerplan blootlegt, en die in strijd lijkt met haar eerdere opmerkingen: ‘Minister Dijkgraaf, help ons zodat we geschiedenisles krijgen waaraan we in de toekomst iets hebben’.

 

Rekening houden met de migratieachtergrond van leerlingen
In een artikel over geschiedenis op school pleit een aantal docenten ervoor om meer aandacht te besteden aan of rekening te houden met de migratieachtergrond van leerlingen. Zij vinden het gek dat er bijna niks wordt gedaan met de achtergronden van veel van onze leerlingen. Een sympathieke gedachte, meer rekening houden met waar leerlingen vandaan komen en daarmee rechtdoen aan de diversiteit van onze leerlingen. Alle reden dus om tegemoet te komen aan de wens van genoemde docenten? In ieder geval, lijkt mij, een goede reden om met elkaar nog eens, vanuit dit perspectief te praten, over de rationale van ons vak en over de mogelijkheden om recht te doen aan de (migratie) achtergronden van leerlingen. In dit artikel wat overwegingen van mijn kant.

 

Im Westen nicht Neues
Artikel over boek en fim Im Westen nichts Neues naar aanleiding van de nieuwe remake van de film die nu (2022) op Netflix te zien is. De versie uit 1930 leidde toentertijd tot grote protesten in Duitsland en in Enschede hebben nationaal-socialisten zelfs een kopie van de film in brand gestoken. Het artikel bevat veel passages uit krantenartikelen, die gebruikt kunnen worden als bronnen voor een les over boek en film.

 

* Jacob van Maerlant

Jacob van Maerlant was de eerste grote auteur uit ons taalgebied, die in zijn eentje als het ware een complete bibliotheek bijeen schreef. Daartoe behoren niet alleen de eerste Nederlandstalige wereldgeschiedenis, een navertelling van heel de Bijbel en een wereldgeografie, maar ook de eerste biologische encyclopedie in onze taal, Der naturen bloeme, uit ongeveer 1270. Daarin beschrijft hij zowel de mens als alle toen bekende viervoeters, vogels, vissen en kruiden, en bovendien de edelstenen, de wonderen van de zee en een groot aantal vreemde volkeren. Jacob van Maerlant wordt beschouwd als de aartsvader van alle Middelnederlandse dichters en zijn natuurencyclopedie behoort tot de canon van de Nederlandstalige literatuur.

Jan Uyttendaele maakte lesmateriaal over Jacob van Maerlant.

- Werkblad voor de leerlingen

- Achtergronden voor de docent

 

* Slaven en vrijgelatenen bij de Romeinen

Enkele jaren geleden gaf emeritus hoogleraar oude geschiedenis Robert Duthoy van de universiteit Gent een cusus over slaven en vrijgelatenen bij de Romeinen. 

Hij stelt zijn cursusmateriaal ter beschikkig van docenten geschiedenis en uiteraard anderen die in de klassieke oudheid geïnteresseerd zijn.

 

* Artikel bij de Naturalis historia van

Robert Duthoy, emertitus docent oude geschiedenis aan de universiteit van Gent, schreef een uitgebreid artikel ter begeleiding van een vertaling uit 2004 van een ruime selectie uit de 37 boeken van de Naturalis historia van Plnius de Oude (Maior): De wereld. Naturalis historia, vertaald door Joost van Gelder, Mark Nieuwenhuis en Ton Peters, 2004, ISBN 90-253-4184-5.

Dit artikel kunt u, met dank aan de heer Duthoy, hier gratis dwonloaden. Een korte inleiding op Naturalis historia vindt u hier. 

 

* Betrouwbaarheid in examenvragen 2002
Een analyse van vragen in het havo-examen 2022 die betrekking hebben op betrouwbaarheid.

 

* Kindersterfte
Wie zich bezig houdt met genealogie wordt, zodra hij terecht komt in de negentiende eeuw, getroffen door het het aantal kinderen dat levenloos geboren wordt of heel erg jong sterft. Bijna even opvallend is dat nieuw geboren kinderen heel vaak dezelfde naam krijgen als een of meer overleden broertjes of zusjes. Voor ons tegenwoordig onvoorstelbaar. Wij benadrukken graag het unieke van ieder kind en sinds enige tijd is het daarom mogelijk een levenloos geboren kind alsnog officieel een naam te te kennen. Voor wie ik lief heb wil ik heten, zegt de dichteres Neeltje Maria Min heel mooi.

Lees verder 

 

* De moeilijkste vragen uit 2022
In dit artikel een bespreking van de moeilijkste vragen uit  het vmbo-gtl- , havo-  en vwo-examen 2022.