Overzicht (na)scholingen en conferenties

- Collegedag late middeleeuwen in Zwolle, 14 september 2018.

- VGN bijeenkomst Wereldgeschiedenis in Utrecht, 19 september 2018.

- Big History Conferentie, 27 september 2018

- Radboud Geschiedenis Nascholingsconferentie in Nijmegen, 28 september 2018

- Geschiedenis Festival Haarlem, 6 oktober 2018  

- Rondleiding voormalige vliegbasis Soesterberg, 6 oktober

- Studiedag over de Holocaust, 7 oktober 2018

- Dag van de geschiedenisdidactiek, 11 oktober 2018 

- Studiedag vmbo examen geschiedenis, 2 november 2018

- Geschiedenisdag Leiden, 16 november 2018 

- Studiereis naar Yad Vashem, 28 december 2018 t/m 6 januari 2019.

Alternative math

Alternative math is een prachtig filmpje over alternative facts. Mooi filmpje, meent Jelmer Evers, om het schooljaar, ook bij geschiedenis mee te beginnen met wel de aantekening dat over de meeste 'uitkomsten'van geschiedenis wel valt te discussiëren.    

Herzieningscommissie Canon

De Tweede Kamer heeft besloten dat er een commissie moet komen om de de Canon te herzien. Volgens Frits van Oostrom zou je eerst moeten onderzoeken hoe de Canon het doet in het basisonderwijs. We moeten niet bang zijn de stekker eruit te trekken als blijkt dat docenten en leerlingen er niets aan hebben. Hij verwacht dat het debat over nationale identiteit bij een herziening een grotere rol gaat spelen dan twaalf jaar geleden, en dat die prominenter naar voren gebracht zal worden in de Canon. De verleiding voor politici om te scoren met de Canon zal groot zijn.

Lees het hele interview met Frist van Oostrom en Hunert Slings op de website van het Historisch Nieuwsblad. 

Kennis van het verleden

In Historisch Nieuwsblad 2018/6 staat een onderzoek naar de geschiedeniskennis van de Nederlandse bevolking. Daaruit bleek dat het er niet best mee gesteld is. Het gemiddelde cijfer was een 5,2: precies hetzelfde als in 2008, toen Historisch Nieuwsblad dezelfde twintig vragen voorlegde aan een representatieve groep Nederlanders. De vragen werden destijds opgesteld in samenwerking met de (emeritus) hoogleraren geschiedenis Hans Blom, James Kennedy en Niek van Sas, en waren gebaseerd op de Canon. De leeftijdsgroep 14-18 jaar, die als eerste generatie met de Canon van Nederland in aanraking is gekomen, scoort het slechtste.

Waarom geschiedenis leren?

Op de website Perspectives on history een artikel naar aanleiding van een binnenkort te verschijnen boek van Sam Wineburg, Why Learn History (When It’s Already on Your Phone).  

Genocides

Interactieve kaart over gebieden waar gevaar van genocide dreigt, waarbij gebruik gemaakt wordt van Dr. Stanton's 10 Stages of Genocide. Click on a country to view its status. Scroll to zoom in. 

In de ban van de tijd

Het boek In de ban van de tijd van Maarten Van Dyck begeleidde een tentoonstelling in de St-Pietersabdij in Gent. Het boek is rijk geïllustreerd en biedt een  zeer begrijpelijke uitleg van armillarium, eerste uurwerken, astrolabium enz., waar nodig is deze voorzien van filmpjes van de werking.
Het boek is gratis digitaal te lezen op computer, tablet en smartphone, in Nederlands, Frans en Engels via http://www.indebanvandetijd.be  

Radboud Geschiedenis Nascholingsconferentie

De Radboud Geschiedenis Nascholingsconferentie op 28 september 2018 in Nijmegen biedt een programma waarin wetenschappelijke achtergronden, didactische toepassingen en maatschappelijke thema’s van het schoolvak Geschiedenis aan bod komen. Het programma biedt twee plenaire lezingen aan die ingaan op de stof uit één van de historische contexten en uit de kenmerkende aspecten. Daarnaast biedt het programma diverse didactische workshops aan waarin ook thema’s aan de orde komen die verbonden zijn met actuele maatschappelijke debatten.

Meer informatie en aanmelden

Kennis van W.O.II

Op 21 juni 2018 werd op het ministerie van VWS in Den Haag het onderzoeksrapport van dr. Marc van Berkel (HAN Kenniscentrum Kwaliteit van Leren) gepresenteerd over het kennispeil van Nederlandse jongeren inzake de Tweede Wereldoorlog. Het rapport is getiteld 'Wat weten Nederlandse jongeren over de Tweede Wereldoorlog? Een onderzoek naar kennis, kennisbronnen en attitudes van Nederlandse scholieren in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs'. NIOD-medewerker Kees Ribbens, die als inhoudelijk adviseur betrokken was bij de totstandkoming van dit onderzoek, ging bij de presentatie in op de betekenis en context van de historische én actuele kennis over de oorlog.

Meer informatie  

VGN-bijeenkomst 'Nederland als wereldgeschiedenis'

Woensdag 19 september is er een nieuwe bijeenkomst van de commissie wereldgeschiedenis van de Vereniging voor Geschiedenisdocenten Nederland (VGN). Het thema van de avond is ‘Nederland als wereldgeschiedenis’.

Karel Davids en Jeroen Touwen van het Huygens instituut voor Nederlandse geschiedenis nemen ons mee over het pas verschenen boek Wereldgeschiedenis van Nederland.
Wim Reijnierse en Rowan vd Stelt van Keti Koti Rotterdam delen hun ervaring met het bijscholen van docenten op het gebied van het Nederlands koloniaal- en slavernijverleden. Wat moet je als docent weten wat niet in de lesmethodes staat?

De bijeenkomst is 19 september in vergadercentrum Se7en in Utrecht, Mariaplaats 7. De inloop met broodmaaltijd is om 18.00 en tussen 18.30 en 20.30 is het programma. Toegang is gratis. Meld je vooraf aan via commissie.wereldgeschiedenis@gmail.com.

Opzienbarend oude stenen werktuigen in China

In Shangchen, bijna 600 kilometer ten westen van Shanghai, zijn stenen werktuigen gevonden van 2,1 miljoen jaar oud. Ze zijn gemaakt in de oldowaanse techniek die dan al ruim een half miljoen jaar in Afrika wordt toegepast.  

Hoe de Holocaust begon

Op de webiste Zeit Online staat een artikel van Frank Bajohr over de Holocaust, waarin hij de stand van zaken met betrekking tot de opvattingen van historici over de vraag wat Hitler beval en of hij wael iets moest bevelen aan de orde stelt.  Bajohr is hoogleraar aan de universiteit van München en leider van het centrum voor Holocaust studies in die plaats.

Albert Hahn: De macht van de pen

In het Nederlands Stripmuseum in Groningen loopt van 13 juli t/m 25 november de tentoonstelling Albert Hahn: De macht van de pen. Zie ook het lesmateriaal op Histoforum bij tekeningen van Hahn over de  Industriële Revolutie, bij tekeningen over de Eerste Wereldoorlog, bij tekeningen over de uitbreiding van het kiesrecht en bij tekeningen over het kiesrecht voor vrouwen.

Geschiedenisposters

Collega Robbert-Jan Poortvliet ontwierp een aantal posters om op te hangen in de klas. Deze posters helpen leerlingen om beter te worden in het vak geschiedenis.  

How Your Brain Tricks You Into Believing Fake News

Hoe komt het toch dat we geneigd zijn fake nieuws te geloven? Een artikel van Katy Steinmetz op de website van Time over dit onderwerp met aandacht voor onderzoek van Sam Wineburg. 

De executie van de familie van de Russische tsaar

Honder jaar na dato wordt de geschiedenis van de executie van de Russische tsarenfamilie nog steeds herschreven, aldus Ala Creciun Graff in een artikel op de website van The Washington Post.

Vliegbasis Soesterberg ten tijde van De Koude Oorlog

Vooruitlopend op de tentoonstelling 'Als de Russen komen' en het bijbehorende educatieprogramma, biedt het Nationaal Militair Museum op zaterdag 6 oktober van 12.30 tot 16.00 uur een gratis unieke gelegenheid voor docenten Geschiedenis en Mens & Maatschappij.

De dag bestaat uit een unieke rondleiding over de voormalige vliegbasis onder leiding van Herman van den Berg, gids van het Utrechts Landschap. De tocht voert langs militair erfgoed zoals een shelter, commandobunker en ondergrondse legering, authentieke overblijfselen uit de Koude Oorlog die de nucleaire dreiging van destijds navoelbaar invoelbaar maken.

Voorafgaand aan de rondleiding ontvangt u een lunch en lichten conservator Alfred Staarman en educator Mánòn Suringa toe welke plannen het museum heeft voor het themajaar ‘Koude Oorlog’ in 2019.

Het aantal plaatsen is beperkt! Meld u aan via educatie@nmm.nl of via het formulier op de website. Na aanmelding ontvangt u een bevestiging van uw aanmelding en rekenen wij op uw komst.

Lesmateriaal: Een derde wereldoorlog?

In het kader van zijn opleiding tot leraar bedacht Stefan van der Weide dit spel over een mogelijk derde wereldoorlog. 

Bob Bain conferentie gastspreker conferentie Big History

Wij zijn verheugd om professor Bob Bain aan te mogen kondigen als gastspreker voor de conferentie op 27 september. Bob is universitair hoofddocent geschiedenis en educatie aan de universiteit van Michigan. Hij gespecialiseerd in de didactiek van big history en overziet onder andere de didactiek van het Big History Project. Velen van jullie zullen Bob daarnaast kennen van de filmpjes op de BHP-website waar hij frequent in verschijnt.

Meer informatie over het definitieve programma van de conferentie volgt. Iedereen is welkom; of je het vak nou al geeft of er alleen over denkt (delen) te gaan geven. Op deze dag hopen we jou en je collega’s te laten ervaren hoe verrijkend deze interdisciplinaire invalshoek is. Aanmelden voor de conferentie is geheel gratis en kan nog steeds via deze link.

Big History op de UvA: nu ook voor scholieren

Door een samenwerkingsverband tussen de UvA en het Big History Project is het ook komend semester weer mogelijk om samen met een groepje gemotiveerde leerlingen een big history cursus te volgen op de UvA. Deze big history cursus bestaat uit 17 masterclasses op dinsdagavonden, die grotendeels worden gegeven door topwetenschappers van de UvA. In de masterclasses komen uiteraard de grote lijnen van big history aan bod, maar wordt vooral ook verteld en gediscussieerd over de laatste ontwikkelingen in de verschillende voor big history relevante vakgebieden die ons kunnen helpen deze grote lijnen beter te begrijpen.

Deelname is gratis voor leerlingen en docenten van big history scholen. Leerlingen kunnen door het afronden van de cursus alvast 6 studiepunten halen die zij kunnen gebruiken als zij gaan studeren.

Wat andere praktische informatie op een rij:
• Masterclasses zijn op dinsdagen van 18:00 tot 20:00
• Het eerste college is op 4 september 2018, het laatste op 21 januari 2019
• Meer roosterdetails
• In principe mogen er maximaal 6 leerlingen per school deelnemen, maar van dit aantal kan in overleg worden afgeweken
• Aanmelden is mogelijk door een email te sturen naar keuzeonderwijs-iis@uva.nl  

Ötzi had vlak voor zijn dood vette steenbok gegeten

Wetenschappers (artikel in Current Biology)  ontdekken steeds weer iets nieuws aan de beroemde ijsmummie Ötzi. Nu hebben ze zijn maaginhoud bekeken en gezien dat hij voor zijn dood steenbok had gegeten.
Lees verder

Activerende werkvormen

Lerarenopleider en vakdidacticus Koen Henskes biedt op zijn website diverse activerende werkvormen.   

AP Wereldgeschiedenis

In de VS bestond het voornemen om de periode waarop het AP-examen wereldgeschiedenis betrekking heeft in te korte tot de periode vanaf 1450. Daarop kwam veel kritiek, zodat de periode nu wordt uitgebreid tot de periode vanaf 1200. Dit betekent dat er ruimte is voor de geschiedenis van Afrika, Amerika en Azii in de periode voordat det Europese expansie begon. Ook wordt nagedacht over een apart AP-examen over de oudheid.

Surinaamse slavenregisters online toegankelijk

In de Surinaamse slavenregisters staan naar schatting tachtigduizend mensen geregistreerd die tussen 1830 en de afschaffing van de slavernij in 1863, in Suriname in slavernij leefden. Slaveneigenaren moesten de mensen die in hun bezit waren laten registreren, met vermelding van naam, geboortedatum en de naam van de moeder en informatie over geboorte, overlijden, vrijlating, verkoop en andere informatie die belangrijk was voor de status en waarde van mensen in slavernij. 

Het oudste brood

Uit onderzoek van een vuurplaats in  Jordanië blijkt dat de mens al veel eerder brood bakte dan tot nu toe werd aangenomen. 

Osama Bin Laden

In The Guardian verscheen een interview met de moeder van Osama Bin Laden.

Longlist Libris Geschiedenis Prijs 2018

Deze tien boeken maken kans op de Libris Geschiedenis Prijs 2018, zo werd vrijdag 6 juli bekendgemaakt. De prijs, een initiatief van Historisch Nieuwsblad, Libris, Nederlands Openluchtmuseum, Rijksmuseum Amsterdam, VPRO en de Volkskrant, bekroont jaarlijks het beste geschiedenisboek voor een algemeen publiek en bestaat uit €20.000. 

Nieuwe recensies op Histoforum

Een eeuw van de macht

Een eeuw van de macht, een wereld van grenzeloze Europese arrogantie. Evans, Richard. De eeuw van de macht. Europa 1815-1914, Amsterdam, Hollands Diep, 2016, 1102 blz.

Rome

Matthew Kneale, Rome. Een geschiedenis van de stad in zeven plunderingen. Uitgeverij Spectrum, Houten / Lannoo, Tielt, 2018. 510 p., kaarten, prenten, foto’s, noten, bibliografie, register. ISBN 978 90 00 36097 0; € 29,99.

Het leugenboek

Ugo Janssens, Het leugenboek. Misvattingen en bedrog in de geschiedenis. Uitgeverij Amsterdam University Press, A’dam/ Pelckmans, Kapellen, 2018. 202 p., foto’s, bibliografie, interviews, register. ISBN 978 94 6298 736 4; € 24,99.

Het Verloren Koninkrijk. De geschiedenis van Rusland van 1470 tot heden. 

Serhii Plokhy, Het Verloren Koninkrijk. De geschiedenis van Rusland van 1470 tot heden. Uitgeverij Spectrum, Houten / Lannoo, Tielt, 2018. 496 p.; kaarten, noten, bibliografie, register. ISBN 978-90-00-36078-9; € 29,99.

• De Joodse eeuw

• Yuri Slezkine, The Jewish Century. Princeton University Press, Oxford, 2004. 438 p., noten, index.ISBN 978-0-691-12760-6; £ 31,95.

Laatste toevoegingen op Histoforum

De laatste toevoegingen (artikelen, boekbesprekingen enz.) vindt u altijd op deze pagina.