Formatief handelen en continuïteit en verandering

Elders op Histoforum staat een korte beschrijving van formatief handelen. Op deze pagina een voorbeeldmatige uitwerking voor het omgaan met interpretaties.

 

Continuïteit en verandering

Door de hele geschiedenis heen zijn er telkens heel veel dingen veranderd, maar in diezelfde periode bleven ook een heleboel dingen hetzelfde. Vaak ook veranderden er in het verleden op de ene plaats op aarde heel veel zaken, terwijl er op andere plekken juist niets of slechts heel weinig veranderde.
Een historicus vraagt zich dan af wat er telkens is veranderd en wat niet en waarom.
 

Hoe kun je formatief werken aan het verbeteren van het denken over continuïteit en verandering van leerlingen?

1. Feedup (waar gaat de leerling naar toe?)

Leerdoel
Je kunt uitleggen in hoeverre er in een periode sprake is van verandering en continuïteit. Wat is er in die periode veranderd en wat is hetzelfde gebleven?

 

Succescriteria
Je wordt beter in het onderscheiden van veranderingen en continuïteit, naarmate je beter duidelijk kunt maken of een verandering:
• van lange of korte duur was;
• groot en belangrijk of eerder klein en onbelangrijk was;
• tamelijk snel en plotseling of eerder langzaam en geleidelijk plaatsvond.

Verhelderen van leerdoelen
Het is belangrijk dat leerlingen precies begrijpen wat er van hen verlangd wordt en hoe een succesvolle prestatie eruit ziet. Je kunt bijvoorbeeld aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat met de succescriteria wordt bedoeld en hoe je een opdracht (met bronnen) over continuïteit en verandering moet aanpakken.

 

2. Feedback (waar staat de leerling nu?)

De Opstand

Hieronder staan opdrachten die betrekking hebben op continuïteit en verandering

 

 

Opdracht De Opstand

 

Leerdoel

Je kunt:
• uitleggen in hoeverre er in dit onderwerp (bijvoorbeeld de agrarische revolutie, de opstand van de Nederlanden tegen Spanje of de Koude Oorlog) sprake was van verandering en continuïteit.

Succescriteria

Ik kan
• benoemen wat er gelijk is gebleven;
• benoemen of de veranderingen cultureel (religieus), sociaal, politiek of economisch van aaard waren;
• benoemen of een verandering van lange of korte duur was;
• uitleggen of een verandering groot en belangrijk of eerder klein en onbelangrijk was;
• uitleggen of een verandering snel en plotseling of eerder langzaam en geleidelijk plaatsvond.
 

Opdracht 1

Bestudeer de tekst over De Opstand in het boek en beantwoord dan onderstaande vragen die betrekking hebben op verandering en continuïteit:

1. Wat veranderde er in de zestiende eeuw op godsdienstig gebied in de Nederlanden?
2. Wat veranderde er op politiek gebied in de Nederlanden als gevolg van de opstand van de Nederlanden tegen Spanje?
3. Was het ontstaan van een onafhankelijke Nederlandse staat een grote (belangrijke) verandering? Waren er ook zaken die hetzelfde bleven? Licht je antwoord toe.

Opdracht 2

Vul nu onderstaand schema zo veel mogelijk in

 

Korte omschrijving van de verandering	Type verandering: cultureel (religieus), sociaal, politiek of economisch	Lange of korte duur	Groot/belangrijk of klein/minder belangrijk	Tamelijk snel en plotseling of langzaam en geleidelijk

Zie ook het artikel over Feedback op Histoforum. Wat is goede feedback? Tips voor effectieve feedback.

 

3. Feedforward (hoe komt de leerling naar de gewenste situatie?)

De klassikale nabespreking kan gebruikt worden om leerlingen tips te geven voor een volgende opdracht die betrekking heeft op interpretatie.

 

 

Andere voorbeelden

 

* Formatief handelen in relatie tot chronologie

* Formatief handelen in relatie tot standplaatsgebondenheid.  

* Formatief handelen in relatie tot causaliteit 1: oorzaken van historische gebeurtenissen 

* Formatief handelen in relatie tot causaliteit 2: gevolgen van historische gebeurtenissen  

* Formatief handelen in relatie tot het werken met bronnen.  

* Formatief handelen in relatie tot interpretatie (en standplaatsgebondenheid)

 

 

 

Copyright Albert van der Kaap, 2019