Columns In de rubriek columns verschijnt op ongeregelde tijden een column over didactische of historische zaken.

Albert van der Kaap, Enschede, albert@vanderkaap.org      

Frustranet

Ooit, in de prehistorie van het commerciële internet, ben ik begonnen met het aanleggen van een verzameling links. Ik was zeker niet de enige en sommige van die verzamelingen verschenen zelfs in boekvorm (sic!). Mijn verzameling historische links was keurig geordend op periode, land, onderwerp, persoon en alfabet. Ik dacht dat ik er collega's en leerlingen een plezier mee zou doen. Ze zijn nog steeds beschikbaar op Histoforum.

Maar helaas, toen ik er enkele duizenden had verzameld, bleek al spoedig dat websites  sneller van internet verdwijnen dan modewinkels uit het straatbeeld.

Desalnietemin startte ik, niet veel later, met het maken van webquests, waarbij de bronnen grotendeels van internet afkomstig zijn. Bij het zoeken van websites lette ik erop dat - in ieder geval de belangrijkste - bronnen afkomstig waren van gerenommeerde instanties, bijvoorkeur van .edu sites. De opdrachten staan nog steeds op Histoforum.

Maar helaas, ook deze instellingen verwijderen nogal eens inhoud of reorganiseren de website waardoor links niet meer werken. Oké, ze zijn dan nog wel te vinden, als je tenminste weet hoe je moet zoeken, maar de meeste leerlingen haken af als meer dan één link niet werkt. En neem het hen maar eens kwalijk. Zij hebben niet om de opdracht gevraagd.

Toen besloot ik me te werpen op informatievaardigheden. Als websites zo vaak verdwijnen of van url veranderen, is het misschien beter leerlingen te leren hoe zij zelf efficiënt en effectie moeten zoeken. Een vaardigheid die hen in dit informatietijdperk sowieso goed van past komt. Uit allerlei onderzoek blijkt namelijk dat leerlingen veel minder informatievaardig zijn dan docenten vaak denken.

Toen ik mij verdiepte in het maken van multimediaal lesmateriaal en een opdracht maakte over Brugge in de late middeleeuwen, kon ik het toch weer niet laten. Ik gebruikte weer links. Als het zoeken geen doel op zich is en je effectief gebruik wilt maken van je lestijd en de huiswerktijd van de leerling moet je wel. Bovendien wilde ik gebruik maken van bepaalde filmpjes waarin antwoorden te vinden waren, dus had ik geen keus. Maar ik was vol goede moed. Filmpjes zouden toch wel niet zo snel verdwijnen.

Helaas, helaas. Een aantal jaren geleden startte Teleblik met het verknippen van langere uitzendingen in korte, hapklare brokken. Bijzonder handig voor het onderwijs, vooral ook omdat de website een prima zoekfunctie heeft. Vanwege de rechten op deze fragmenten, moesten scholen inloggevens aanvragen om gratis van Teleblik gebruik te kunnen maken.

Onlangs werk ik onaangenaam verrast toen bleek dat Teleblik alle korte fragmenten van de website had verwijderd en had overgeplaatst naar de betaal-website Ed-it. Blijkbaar heeft/krijgt men onvoldoende financiële middelen om de gratis dienst in stand te houden. Maar hierdoor is mijn lesmateriaal deels onbruikbaar geworden al kreeg ik van Teleblik nog wel de tip dat het nog steeds mogelijk is zelf  fragmenten te knippen. Dat betekent echter opnieuw uren werk. 

Het fragment Wat voor kleding droegen de vrouwen in de Middeleeuwen? (Telebliknummer 61162) is niet langer als fragment beschikbaar bij Teleblik, hier is alleen de gehele uitzending te bekijken. Het fragment is te verkrijgen via Edit Basis. Klik hier voor meer informatie over het fragment in Edit Basis.

Gelukkig blijft Beeldbank wel gratis en zullen de korte fragmenten, zo werd mij verzekerd, op deze website wel beschikbaar blijven. Althans, een deel slechts tijdelijk. Bij elk filmpje op Beeldbank staat namelijk vermeld tot welke datum het beschikbaar blijft, ook weer in verband met rechten. Sommige filmpjes kennen geen tijdsrestrictie, maar andere zullen op korte of lange termijn ook van deze website verdwijnen.

Columbus op reis Voor: PO, groep 4-VO, klas 1 Lengte: 2:41 minuten Online tot: 1 augustus 2014

Ik had over deze beperking heen gelezen en ben blij met de tip, maar al met al wordt het er niet gemakkelijker op om internet te gebruiken voor het ontwikkelen van lesmateriaal. Internet wordt zo eerder een frustranet. 

Reactie Teleblik:

Begin september 2009 heeft Teleblik een aantal veranderingen ondergaan. Beeld en Geluid (NIBG), een van de partners binnen de Teleblik samenwerking, heeft Ed*it geïntroduceerd, een betaalde dienst voor het onderwijs. De geknipte fragmenten, en de dossiers met linkverzamelingen, zijn overgegaan van Teleblik naar Ed*it opdat Ed*it aantrekkelijker zou zijn dan Teleblik.

Inderdaad hebben we minder financiële middelen dan voorheen voor Teleblik. Dat is terug te zien aan de redactie, die geen nieuwe dossiers maakt. Aan de andere kant, we zijn wel bezig met het verbeteren van de website: we gaan zoekverbeteringen doorvoeren door het zoeken op basis van door de gebruiker ingevoerde gegevens bij elk filmpje mogelijk te maken, en rond half september wordt het mogelijk om filmpjes van Teleblik te embedden op andere sites, met behoud van een inlog. Wellicht is die laatste functie wel heel interessant voor uw website, bijvoorbeeld op http://histoforum.digischool.nl/lesmateriaal/canonfilms.htm Zo kunt u direct Teleblikfilmpjes laten zien op uw pagina’s zonder naar Teleblik te hoeven gaan. Ook andere sites, zoals de SchoolTV beeldbank, bieden de mogelijkheid materiaal te embedden.

Helaas kan ik niet de garantie geven dat Teleblik voor altijd zal bestaan. Maar dat geldt in meerdere of mindere mate ook voor andere sites die materiaal aanbieden, zoals Youtube (die failliet zou kunnen gaan), Uitzendinggemist (waar het materiaal beperkte tijd op blijft staan ivm bandbreedte) of de SchoolTV beeldbank (waar filmpjes ook maar beperkte tijd getoond mogen worden). Dat is erg vervelend voor het onderwijs, dat kan ik me goed voorstellen.

Met vriendelijke groet
Martijn Andela
Product manager Teleblik
Kennisnet

 

Copyright:  Albert van der Kaap