Columns In de rubriek columns verschijnt op ongeregelde tijden een column over didactische of historische zaken.

Albert van der Kaap, Enschede, albert@vanderkaap.org      

Feedback op de basisschool

Cherelle Bouwen, docent op basisschool De Spoorzoeker in Den Haag geeft les aan groep 8. In 2018 deed zij mee aan Klasse voor de Klas (een initiatief van het HCO, De Haagse Scholen en Librijn). Dat heeft haar als leerkracht veranderd: ‘Ik kan me totaal niet meer vinden in de leerkracht die ik was toen ik begon. Na de winst van Klasse voor de Klas ben ik verder gegaan met Assessment For Learning (leerbewust) en dit draag ik verder uit. Ik maak veel onderwijsmateriaal zelf en probeer dit uit in de klas, daarbij ben ik veel bezig met het vergroten van eigenaarschap bij kinderen. Plezier in mijn vak staat voorop. Want van gelukkige leraren leer je het meest!’
Op Linkedin beschrijft zij een prachtige, zogenaaamde inloopopdracht, waarbij feedback een belangrijke rol speelt, peer-feedback om precies te zijn.
’s-Ochtends, als de kinderen de klas binnenkomen pakt ieder kind een ‘beurtenstokje’ met zijn of haar naam erop. Vervolgens maken zij onderstaande opdracht. Een simpele, snelle en effectieve manier van werken volgens Chenelle.

Mij triggerde vooral de zin ‘Kun je feedback geven?’ Bij navraag schreef Cherelle dat dit feedback geven niets bijzonders was, leerlingen geven elkaar in haar lessen dagelijk feedback. Deze opdracht heeft betrekking op leerstof die eerder is behandeld. Hierbij hebben de leerlingen succescriteria bedacht. Deze succescriteria bestaan uit stappen die leerlingen moeten nemen om tot een oplossing van deze rekensommen te komen. Aan de hand hiervan geven ze elkaar feedback. Cherelle geeft een voorbeeld. Een leerling zegt tegen de ander: ‘Jij rekent dit uit met de komma erbij (vermenigvuldigen), maar er staat (in de succescriteria) dat je de komma weg moet halen’. De andere leerling reageert daarop: ‘Maar het is wel goed’. ‘Ja eigenlijk wel’, krijgt ze als antwoord. ‘Maar ik Ik snap niet hoe. Leg eens uit.’

Feedback en feedforward

Merel van Vroonhoven is een zij-instromer in het basisonderwijs. Over haar ervaringen in het onderwijs schrijft ze in een aantrekkelijke stijl geregeld een column in de Volkskrant. In haar jongste column vertelt ze over een aardrijkskundeles die aanvankelijk heel goed verloopt totdat de (aangename) stilte in de klas ineens overgaat in geroezemoes. Steeds meer leerlingen roepen: ‘Juf, ik snap het niet’ of ‘Ik kan mijn land niet vinden op de kaart’. De roep om feedback en feedforward leidt tot chaos. Merel rent van tafeltje naar tafeltje en zegt, om alle roependen te kunnen bedienen snel tegen Aisha: 'Zoek je een land? Kijk achterin bij het register’ en tegen Malgosia: ‘Kijk, een legenda werkt zo.’

Haar reactie is een begrijpelijke. Het is handig en snel om een leerling een pasklare oplossing te geven voor haar probleem. Maar heeft een leerling hier ook echt baat bij? Als je een land wilt vinden, zegt ze tegen Aisha, moet je in het register kijken. Ik ga er vanuit dat Merel eerder heeft uitgelegd wat de functie van een register in een atlas. Blijkbaar was dat bij Aisha niet geland, heeft ze niet opgelet of is het haar gewoon ontschoten. Om adequate feedback te kunnen geven is het van belang te weten wat precies de oorzaak is van het ‘niet kunnen’.

Als Aisha niet heeft opgelet bij de uitleg zou de lerares haar bij een volgende uitleg extra aandacht kunnen geven. Ook zou ze na haar uitleg kunnen controleren of iedereen de uitleg heeft begrepen, zodat ze, afhankelijk van het resultaat, de leerlingen (of een deel ervan) extra uitleg had kunnen geven. Ze had Aisha ook kunnen vragen watze precies heeft gedaan om haar land te vinden. Met andere woorden, ze had kunnen proberen te achterhalen welke fout er in haar aanpak zat. Door daar vervolgens gericht op in te gaan, wordt de kans groter dat zij de beoogde vaardigheid internaliseert en zij een volgende keer wel weet hoe zij een register kan gebruiken.

Voor de reactie op de andere leerling, Malgosia, geldt een vergelijkbare redenering. Probeer eest te achterhalen in hoeverre een leerling wel weet hoe een legenda werkt om vervolgens gerichte feedforward te kunnen geven.

Maar ach, missschien doet Merel dat allemaal al lang, als ze wat meer tijd aan de individuele leerlng kan besteden. Het leraarschap zal ze zeker onder de knie krijgen, waarschijnlijk ook eerder dan zelf nu misschien denkt.

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Copyright:  Albert van der Kaap