Eva Rammeloo. Alles onder controle. Leven in de kieren van de
Chinese dictatuur. Uitgeverij Balans, Amsterdam/Pelckmans,
Kalmthout, maart 2023. Paperback, 302 pagina’s, kaart, bronnen,
21 x 13 cm, € 21,99. ISBN 978-94-638-2242-8
Alles onder controle. Leven in de kieren van de Chinese dictatuur
De schrijfster (°1979) was 9 jaar lang correspondente in China voor Nederlandse en andere media. Ze constateert dat China welvarender, maar minder vrij is geworden, iets waarvan de Chinezen zelf minder last hebben dan wij denken. Behalve dan van drie jaar zerocovid-beleid, waartegen ze in november 2022 in tientallen steden hardop protesteerden, iets wat sinds 1989 niet meer gebeurd was.
Inhoud
- Recensies over China
- Geschiedenis van China 1
- Geschiedenis van China 2
- Geschiedenis van China 3
- Geschiedenis van China 4
- Geschiedenis van China 5
- Geschiedenis van China 6
- Geschiedenis van China 7
- Geschiedenis van China 8
- Geschiedenis van China 9
- Geschiedenis van China 10
- Geschiedenis van China 11
- Geschiedenis van China 12
- Geschiedenis van China 13
- Geschiedenis van China 14
- Geschiedenis van China 15
- Geschiedenis van China 16
- Geschiedenis van China 17
- Geschiedenis van China 18
- Geschiedenis van China 19
- Geschiedenis van China 20
- Geschiedenis van China 21
- Geschiedenis van China 22
- Geschiedenis van China 23
- Geschiedenis van China 24
- Geschiedenis van China 25
- Geschiedenis van China 26
- Geschiedenis van China 27
- Geschiedenis van China 28
- Geschiedenis van China 29
- Geschiedenis van China 30
- Geschiedenis van China 31
- Geschiedenis van China 32
- Geschiedenis van China 33
- Geschiedenis van China 34
- Geschiedenis van China 35
- Geschiedenis van China 36
- Geschiedenis van China 38
- Geschiedenis van China 39
- Geschiedenis van China 40
- Geschiedenis van China 41
- Geschiedenis van China 42
- Geschiedenis van China 43
- Geschiedenis van China 44
- Geschiedenis van China 45
- Geschiedenis van China 46
- Geschiedenis van China 47
- Geschiedenis van China 48
- Geschiedenis van China 49
- Geschiedenis van China 50
- Geschiedenis van China 51
- Geschiedenis van China 52
- Geschiedenis van China 53
- Geschiedenis van China 54
Alles onder controle. Leven in de kieren van de Chinese dictatuur
Rammeloo beschrijft de paniek die ontstond in februari 2020, toen corona drie weken bezig was. Haar man en haar twee kinderen vertrokken naar Nederland, zij bleef in Shanghai. China koos toen voor de zeer strenge aanpak.
Ze wil uitzoeken waarom de Chinezen in Xi blijven geloven en hoe
de partij bepaalt wat ze zien, horen en denken en wat er
onderwezen moet worden. Ze reist door het land en bezoekt o.a.
Liangjiahe, het bedevaartsoord waar Xi verbleef tijdens de
Culturele Revolutie en waar alle verbeteringen aan Xi
toegeschreven worden. Hij wil de volledige controle over de
partij en vooral over het volk.
Ze vertelt ook even over de 19de eeuw, de opiumoorlogen, de
Britse dominantie, de stichting van de CCP/Chinese
Communistische Partij in 1921.
Het éénkindbeleid van 1979-2016 zorgde voor 400 miljoen minder
geboortes, een tekort aan 30 miljoen meisjes, maar mogelijk zijn
25 miljoen meisjes gewoon niet aangegeven en kunnen ze dus ook
geen onderwijs en gezondheidszorg krijgen (p. 70). Nu zoeken
vele ouders naar de dochters die ze weggegeven hebben tijdens de
éénkindpolitiek. De dochters zoeken hun biologische ouders via
het internet en de sociale media. De CCP werkt daar niet aan
mee, want dat zou een schuldbekentenis zijn.
Het uitroeien van de extreme armoede is wel een prestatie van de
CCP en vooral van Xi, die het percentage armen reduceerde van
10,2% tot 0,6% (p. 84). Toch zijn er nog gezinnen met € 42 per
maand of een jaarinkomen van slechts € 500, terwijl de
internationale armoedegrens € 570 is (p. 86).
600 miljoen Chinezen moeten rondkomen met € 140 per maand,
vooral op het platteland, waar nog maar 39% van de bevolking
woont. 93% van de economie vindt plaats in de steden, waar 850
miljoen mensen wonen (p. 92).
Het Sociaal Kredietstelsel kent punten toe bij goed gedrag of
trekt er af bij overtredingen en geldt zowel voor particulieren
als voor bedrijven. 600 miljoen camera’s zorgen voor de
controle. Wie op de zwarte lijst komt, krijgt geen lening,
treinkaartje of vliegtuigticket (p. 102). De auteur heeft er
meer vragen bij dan de Chinezen zelf.
Xinjiang intrigeert haar ten zeerste. Bij haar zoektocht in 2018
naar de heropvoedingskampen ziet ze hoe de controles daar
georganiseerd zijn. Han-Chinezen besturen de regio en de
bedrijven. In 2013-2014 pleegden Oeigoeren aanslagen in Peking
en Kunming. Vanaf 2016 heeft de CCP het gebied omgevormd tot een
politiestaat. In 2017 bleek dat duizenden Oeigoeren in Syrië
vochten met Al Qaida. Honderden heropvoedingskampen werden
ingericht. In 2018 zouden er al 3 miljoen Oeigoeren naar zulke
kampen gestuurd zijn (p. 126). De overheid wil met heropvoeding
en miljarden investeringen de bevolking onder controle krijgen.
Het geboortecijfer is tussen 2010 en 2020 met 49% gedaald. In
Kashgar is 85% van de oude stad gesloopt om betere controle te
hebben. In weeshuizen zitten honderdduizenden kinderen terwijl
hun ouders in kampen zitten (p. 144). Overal wordt de
schrijfster gevolgd door vijf mannetjes en één agent.
Drie jaar later, in 2021, keert ze terug. De stemming is
vrolijker dan in 2018. Ze wordt niet meer gevolgd door de
geheime politie. In Aksu en elders zijn wel 65% van de
begraafplaatsen en moskeeën verdwenen of gesloten, een vorm van
culturele genocide (p. 158, 159 en 169). De CCP bemoeit zich met
de naamgeving, de besnijdenis, de huwelijken, begrafenissen en
de ramadan. De partij controleert ook de opleiding van de imams.
Merken zoals H&M en Nike, die katoen van Oeigoerse dwangarbeid
weigeren, worden streng geboycot door de Chinezen (p. 172-173).
De meeste Chinezen hebben enkel hun eigen media en krijgen zeer
gekleurde informatie. Over de oorlog tegen Oekraïne krijgen ze
dezelfde desinformatie als de Russen. Een beperkt aantal heeft
een VPN en dus ook Westerse bronnen. Kritische journalisten
verdwijnen of krijgen vier jaar cel wegens ‘ruzie zoeken’. Door
corona zijn duizenden mensen gestorven: officieel 5.226, in
feite veel meer. In de VSA waren het er 1,05 miljoen (p.
195).Toch werd Xi geprezen voor zijn aanpak van de epidemie.
Xi duldt nog minder kritiek dan Deng en paste de grondwet aan om
levenslang te kunnen aanblijven.
Ruimte voor debat is er niet meer. Professoren mogen zich niet
meer uitspreken tegenover buitenlandse journalisten. 80.000 à
150.000 protesten per jaar veranderen niets aan de mensenrechten
of aan de ongelijke verdeling van de rijkdom. China heeft een
Rode Adel, een paar honderd families van miljardairs,
nakomelingen van de oprichters van de CCP, met eigen scholen,
nummerborden en voorrechten.
Rammeloo beweert dat het christendom zo snel groeit dat het over
tien jaar meer leden zal hebben dan de CCP (p. 224). Ik vraag me
af of de CCP dat zal dulden.
De schrijfster bezocht ook Tibetaanse nomaden in Qinghai, één
van de drie regio’s buiten Tibet waar zij ook leven. In Xiahe,
Gansu, hebben ze het grote Labrang-klooster.
In Dawu City, provincie Hebei, bezoekt ze een indrukwekkende
varkensboerderij met 20 verdiepingen en 30.000 varkens. Maar de
dynamische stichter Sun kreeg 18 jaar cel wegens ‘ruzie zoeken’,
d.w.z. dissidente kritiek op de partij (p. 255). Een andere
dissident zat 3,5 jaar vast, waarvan 14 maanden in isolatie,
omdat hij tegen de beslissing van Xi was om levenslang aan de
macht te blijven. Na een korte vrijlating werd hij opnieuw
opgesloten (p. 257).
In het laatste hoofdstuk somt de schrijfster nog enkele
positieve en negatieve kanten op van de Chinese maatschappij.
O.a. een nieuwe trend bij jongeren: tangping, platliggen in
plaats van hard studeren en hard werken.
Haar boek begon als een onderzoek naar de manieren waarop de CCP
de bevolking onder controle houdt. Behalve met de protesten in
november 2022 tegen het te lange en te strenge zerocovid-beleid,
is dat gelukt. Er is weinig veranderd, de CCP zit stevig in het
zadel en de regering voert uit wat de partij dicteert.
Beoordeling
Ondanks de overheersende kritiek op de steeds hardere censuur en
dictatuur van Xi, toont Rammeloo ook een aantal positieve kanten
van de Chinese maatschappij. Ze vertelt boeiend en haar tekst is
voor iedereen begrijpelijk. Ze heeft ook het grote voordeel dat
ze de taal kent en 9 jaar tussen de Chinezen heeft geleefd.
Enkele detail-opmerkingen: de kaart op p. 6-7 is onvoldoende: te
veel plaatsnamen staan er niet op. Mijn ‘Atlas of China’ was dus
niet overbodig. ‘Confusius’ (p. 43) zou ik met een ’c’
schrijven. Bij de vreemde overheersers in Shanghai in de 19de
eeuw ontbreken de Belgen en bij de stichters van de CCP haar
landgenoot Henk Sneevliet. Bij de reportages over de Oeigoeren
had ze mogen vertellen dat de islamitische landen China steunen
i.p.v. te veroordelen. Chinese begrippen worden één keer
uitgelegd; een alfabetisch register daarvan zou welkom zijn (ik
heb er zelf één opgesteld met 39 termen).
Op p. 98 staat één zin twee keer. De aanslagen in Parijs, Nice,
Londen, Berlijn, Brussel vonden plaats in 2016, niet in 2018 (p.
139). De Han-Chinezen maken 92% uit van de bevolking, geen 96%
(p. 244-245). In de literatuurlijst staan heel weinig
Nederlandstalige boeken, hoewel er in overvloed zijn, ook over
de Oeigoeren.
Allemaal details die weinig afdoen aan de kwaliteit van het
verhaal.
©Jef Abbeel, Turnhout, april 2023